Hürriyet aile İçi Şiddete Son Kampanyası, 2004 yılında, araştırmaların Türkiye’de ailelerin yüzde 34’ünde fiziksel, yüzde 53’ünde sözel şiddet yaşandığını, belki de ilk kez açık açık gösterdiği ve buna karşı seslerin yükseldiği bir dönemde doğdu. 1990’lardan önce daha çok “olağan” sayılan, üzerine gidilmeyen, istatistiklere bile girmeyen bu şiddetin çocuklar üzerindeki oranı ise yüzde 46’yı buluyordu. Asıl önemlisi, şiddete uğrayanların yüzde 80’inin, buna karşı yapacak bir şey olmadığını düşünmesiydi. (T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu araştırması, 1995)
Kadınların yüzde 45,8’i balayı döneminin sonunda, yüzde 1,3’ü ilk çocuklarına hamileyken, yüzde 9,9’u doğumdan sonra şiddete maruz kalıyordu. (Aile Araştırma Kurumu-Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı Araştırması, 1997) Bir ankete katılan 430 kişiden yüzde 37,4’ü namus cinayetini onayladığını söylemiş, yüzde 21.6’sı öldürme dışında, kulak kesme, burun kesme, saç kazıma gibi cezaların verilebileceğini ve bunların koca tarafından yapılması gerektiğini belirtmişti. Üstelik bu ankete katılanların yüzde 22’si, töre cinayetlerinin asıl kurbanları olan kadınlardan oluşuyordu. (Dicle Üniversitesi Araştırması, 2006)
Hürriyet bu gerçeklerden yola çıkarak, bir “kurumsal vatandaşlık” adımı attı ve “Aile İçi Şiddete Son” demek için yapılacak çalışmaları sosyal sorumluluk alanındaki görevi olarak belirledi.
Kampanyanın hedefini, aile içi şiddetle ilgili kamuoyunda farkındalık yaratmak, toplumsal duyarlılık oluşturmak, davranış değişikliğini sağlamak ve sorunun siyasiler nezdinde çözümüne katkıda bulunmak olarak açıkladı. Kampanyaya özel uzman bir ekip oluşturdu, İstanbul Valiliği, sivil toplum örgütleri, zamanla CNN Türk ve Star TV’nin de desteğiyle çalışmalara başladı.
Türkiye o dönemde genel olarak kadın hakları, özel olarak da aile içi şiddetle ilgili bir dizi yasa değişikliği yaşıyordu, Hürriyet’in bu alandaki ısrarlı yayınları, olumlu yasa değişikliklerinin gerçekleşmesinde gözle görülür bir fayda sağladı. Ancak yasaların değişmesi, sorunu ortadan kaldırmak için yeterli değildi kuşkusuz; şiddet olaylarını önleme mekanizmaları, şiddet görenlere destek hizmetleri -bugün de geçerli olmak üzere- çok yetersiz kalıyordu. Ondan önce, şiddete uğrayan kadınların büyük bölümü, ne tür haklara sahip olduklarını, hangi kurumsal mekanizmalaarı nasıl kullanacaklarını bilmiyordu…
Eşler Arası İlişkiler Destek Programı Eğitimi:
İki saat süren eğitim oturumunda, aile içi şiddetin tüm boyutlarıyla tanımı, şiddetin aile bireyleri üzerindeki etkileri, kadın ve erkek arasındaki farklılıklar, şiddete başvurmadan çatışmaları çözme yöntemleri, iyi ve güçlü eş-baba kavramı, kızgınlık kontrolünün şiddet göstermeden nasıl yapılacağı, Ailenin Korunmasına Dair Kanun hakkında bilgi, şiddet görenlerin kendisini nasıl koruyacağı ve şiddet gören yakın ve tanıdıklarına kişilerin nasıl yardım edecekleri anlatılmakta, eğitim otobüste 24, salonlarda en fazla 50 kişilik gruplarla interaktif şekilde gerçekleştirilmektedir.
*19 Ekim 2004’ten bu güne kadar yapılan eğitimlere İstanbul’da yaklaşık 30.000 kişi, 18 Eylül 2006’dan itibaren İstanbul dışındaki illerde yapılan eğitimlere ise yaklaşık 15.000 kişi katılmıştır. Halen tüm illerde isteyen kurumlara eğitimler verilmektedir.
*2004-2010 yılları arasında kampanya eğitimcileri dışında Ankara, Trabzon ve Kocaeli’nde farkındalık eğitimlerini gerçekleştirmek üzere yaklaşık 60 sosyal çalışmacı, psikolog ya da psikolojik danışmanlara eğitici eğitimi verilmiştir.
*Ekim 2007’de İstanbul ilinde görevli 97 emniyet personeline, Ekim 2008’de ise İstanbul il Jandarma karakollarında görevli 50 personele Acil Yardım Hattı ve Aile İçi Şiddet eğitimi verilmiştir.
*11 Mart 2011 tarihinde emniyet, SHÇEK, AÇEV; Milli Eğitim ve KSGM’nden bir grup uzman eğitimciye erkek eğitici eğitimi verilmiştir.
*10 Mayıs-10 Haziran 2011 tarihleri arasında Hürriyet Hakkımızdır Treni kapsamında 20 ilde 320 muhtara AİŞ farkındalık eğitimi verilmiştir.
Almanya
2006 yılında Frankfurt’ta 10 eğitimci ve 10 gönüllüye eğitim verilmiştir. 4 şehirde yetkililere ve Türk vatandaşlarına, öğretmen ve imamlara konferanslar verilmiştir. 2006 yılından beri Almanya’da (belirli günlerde açık) bir acil yardım hattı işletilmektedir.
Gönüllü Programı
Pilot çalışma sonucu şiddete uğrayanların öncelikle ve daha çok aile büyükleri, komşuları, arkadaşları gibi yakın çevrelerindeki kişilerden yardım almaya istekli oldukları fark edilmiş ve kamuoyunu ve konuya duyarlı kişileri aile içi şiddeti önlemek için katkıda bulunmaya, çevrelerinde şiddet gören kişilere yardım etmeye, sessiz kalmamaya, yasal hakları kullanmaya çağırmak amacıyla oluşturulan Gönüllülük Programı çerçevesinde reklamlar aracılığı ile kampanyada çalışmak üzere başvuran gönüllüler arasından toplam 80 kişinin Gönüllü Liderleri olarak 20 saatlik bir eğitim alması ve bu gönüllü liderinin, aldıkları eğitimin bir kısmını kendi bölgelerinde oluşturdukları 10 kişilik gönüllü grubuna aktarmaları, gönüllülerin her birinin ise minimum 10 kişiyi şiddetle ilgili olarak bilgilendirmesi ve hazırlanan eğitim kitini bu kişilere ulaştırması, böylece gönüllüler kanalıyla minimum 8880 kişiye ulaşması hedeflenmiştir.
2005 yılında bir reklam filmi ile duyurulan gönüllü programı çerçevesinde, 2005-2006 yıllarında kampanyanın gönüllü hattına ve internet adresine başvuranlar arasından seçilen 15 ilden(Ankara, İstanbul, İzmir, Adana, Denizli, Bursa, Burdur, Antalya, Trabzon, Erzurum, Van, Tekirdağ, Şanlıurfa, Nevşehir ve Konya) 75 kişi gönüllü lideri eğitimine alınmıştır. Gönüllü Liderleri kendi çevrelerinde kurdukları 10 kişilik gönüllü grupları ile halkı şiddet konusunda bilgilendirmeye, mağdurları doğru kurumlara yönlendirmeye çalışmaktadırlar. Bunun yanı sıra kampanya tarafından düzenlenen toplantı, sempozyum ve diğer etkinliklere katılmış, eğitimler organize etmiş ve diğer illerde yapılan eğitim çalışmalarında eğitimcileri desteklemişlerdir.
Konferanslar
Amacı aile içi şiddetle ilgili önleyici ve koruyucu politika ve programların geliştirilmesi konusunda gündem oluşturmak olan konferansların içeriği her yıl değişmektedir.
*11-12 Kasım 2005 Aile İçi Şiddete Son! Konferans 2005 “Dünyadan Örnekler”
*17-18 Kasım 2006 Aile İçi Şiddete Son! Konferans 2006
*7-8 Aralık 2007 “Medya ve Aile İçi Şiddet”
*8 Mart 2010 “Nasıl Yol Alabiliriz?”
*10-11 Mart 2011 “Aile İçi Şiddete Son Konferans 2011- Şiddetle Mücadelede “İyi Erkekler”in Rolü”
Acil Yardım Hattı
Aile içi şiddet mağdurlarına psikolojik, kurumsal ve hukuki yönden destek vermek ve ihtiyacı olan en uygun hizmete yönlendirmek amacıyla kurulmuştur.
15 Ekim 2007 tarihinde AB desteği ile açılmış olup 7 gün 24 saat hizmet vermektedir. Hatta eğitimli psikologlar ve hafta içi yarım gün avukat bulunmaktadır. Hatla işbirliğini kolaylaştırmak amacıyla İstanbul ilinde görev yapan 96 polis de eğitim almış, aynı eğitim 21-22 Ekim 2008 tarihleri arasında Jandarma karakolları personeline de verilmiştir.
Amacı şiddet gören aile bireylerine psikolojik, hukuki ve kurumsal yönden bilgilendirmek ve en uygun desteği vermektir. Acil vakalarda kolluk kuvvetleri ve SHÇEK işbirliği ile kişi koruma altına alınıncaya kadar vaka takip edilmektedir.
Ayrıca Acil Yardım Hattı çalışmaları sırasında hizmet veren kurumlarda bilgisizlik, kişisel görüşler ve zaman içinde yaşanan tükenmişlikler nedeniyle yapılan hatalı ya da eksik uygulamaların tespit edilip ilgili birimlerle 3 ayda bir yazılan rapor ile paylaşılması verilen hizmet açısından bir denetim mekanizması oluşmasını sağlamıştır.
Aile İçi Şiddet Acil Yardım Hattı’nın kullanma bilincinin artırılması ve sürdürülebilirliği için maddi katkı sağlanması amacıyla 25 Kasım 2008 tarihinde bir çok ünlü kadın sanatçının yer aldığı “Güldünya Konseri”, 8 Mart 2010 tarihinde bir çok ünlü erkek sanatçının katılımı ile “Erkekler Kadınlar için söylüyor” konseri organize edilmiş ve 9 Mart 2011 tarihinde Aile İçi Şiddete Son! konserinde de Nilüfer, ünlü Rock’çılarla beraber sahne almıştır.
Hürriyet Hakkımızdır Treni
1 Temmuz-15 Ağustos 2008 tarihleri arasında yapılan Hürriyet Hakkımızdır Treninin hedefi insan haklarına dikkat çekmek ve bu konuda farkındalık düzeyini artırmaktır. 42 il ve 3 ilçede yaklaşık 1000 kişiye tren garlarında Aile içi Şiddetle ilgili eğitim verilmiştir.
İkinci yıl, 9 Eylül-29 Ekim 2009 tarihleri arasında 34 il ve 4 ilçede aile içi şiddetle çalışan kurumların yetkililerine kurumlar arası işbirliği çalışması yapılmış ve bu çalışma sonrası mağdurların kurumlarda karşılaştıkları sorunları ve kurumların yaşadıkları güçlükleri kapsayan bir rapor hazırlanmıştır.
Son olarak 10 Mayıs-10 Haziran 2011 tarihleri arasında yapılan çalışmada ise 19 ilde 320 muhtara yönelik AİŞ farkındalık eğitimi verilmiştir.
Kurumlar Arası İşbirliği Eğitimleri
Yapılan çalışmalar sonucu, mağdurla çalışan kurumlar arasında yeterli işbirliği ve iletişim olmaması nedeniyle hem kurumların hem de mağdurların güçlük yaşadığı belirlendiği için kurumlar arası işbirliği ve etkileşimi artırmak amacıyla bu konuda çalışan tüm kurumların yetkililerinin katıldığı bir eğitim programı hazırlanmıştır. 13 saat (tren çalışmasında 3 saate indirilmiştir) süren bu eğitime aile içi şiddet yaşayan ve şiddet gösterenlerle çalışan kurumların yetkili temsilcilerinin katılımı esas alınmıştır.
Mayıs 2009- Haziran 2011 tarihleri arasında toplam 51 il ve 5 ilçede aile içi şiddet konusunda çalışan tüm kurumların yetkilileri ile bir workshop yapılmış, o il genelinde yapılabilecek çalışma proje ve stratejileri oluşturulmuştur.
Krize Müdahale Çalışmaları
Amacı Acil Yardım Hattı’nın sık çalışma yaptığı 112, 155, 156 gibi acil yardım hattı görevlilerinin verimini artırmak ve bilincini yükseltmek amacıyla bir eğitim programı yapmaktır.
İlk çalışma 12-13 Nisan 2010 tarihleri arasında Antalya 112 Acil Çağrı Merkezi ve 31 Mayıs- 1 Haziran 2010 tarihleri arasında ise Isparta 112 Acil Çağrı Merkezi ile yapılmıştır.
15 Ekim 2010 tarihinde ise İzmir Adli Tıp Kongresinde eğitim çalışması yapılmıştır.
Tüm bu çalışmaların yanı sıra birçok konferans, kurultay ve eğitim çalışmalarına konuşmacı ve eğitimci olarak katılım gösterilmiştir.
Reklam ve Yayın Çalışmaları
Kampanyanın tanıtımı ve farkındalık oluşturmak amacıyla çeşitli TV kanallarında 3 reklam filmi yayınlanmıştır.
Aynı amaçla billboard, afiş ve broşürlerin dağıtımının yanı sıra Yanlış İnanışlar, Gönüllü El Kitabı ve “Alo Orada Mısınız?” isimli yayınlar ve 2006 yılı konferans metinlerinin yer aldığı kitapçık yayınlanmıştır.